Απόσπασμα από το άρθρο
του Darío Machado Rodríguez
Τώρα αν, θεωρήσουμε την απάντηση στην ερώτηση του τίτλου υπό το πνεύμα ενός ιδεώδους ολοκληρωμένου σοσιαλισμού, ως κάτι το τελειωμένο και μη αναστρέψιμο, τότε είναι προφανές ότι κάτι τέτοιο επί του παρόντος δεν είναι δυνατόν ούτε βραχυπρόθεσμα ούτε μεσοπρόθεσμα. Μάλιστα πρέπει να σκεφτούμε ότι ενώ στον πλανήτη δεν συμβαίνουν κοινωνικές αλλαγές που να κάνουν να γείρει η ζυγαριά σε όφελος της υπέρβασης του καπιταλιστικού καθεστώτος, ένας τέτοιος σοσιαλισμός δεν είναι δυνατός ούτε στην Κούβα. Η ενθουσιώδης ανακήρυξή του δεν είναι πολιτικά βιώσιμη, μιας και θα γεννήσει κριτικές γιατί δεν είναι ακατόρθωτο. Πάντα θεωρούσα ότι ο σοσιαλισμός στην Κούβα είναι πραγματικότητα, ιδεώδες και πειραματισμός και ότι δεν υπάρχει ένα προκαθορισμένο μοντέλο που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ανυπέρθέτως.
Έχοντας αποδεχτεί τα προηγούμενα, κάτω από το φώς της σημερινής πραγματικότητας, η ερώτηση του τίτλου θα έπρεπε να διευρυνθεί: Αν δεν είναι εφικτός ο ολοκληρωμένος σοσιαλισμός, βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, αξίζει ο κόπος να εξακολουθούμε να προσπαθούμε;
Θα μπορούσαμε να το θέσουμε με άλλο τρόπο πιο επεξηγηματικό: αν εκτιμήσουμε το πρόβλημα ως δίλημμα ανάμεσα στην υποχώρηση στον εξαρτημένο καπιταλισμό ή στη συνέχιση της αναζήτησης αποτελεσματικών μορφών για να οργανώσουμε τον κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό της κοινωνίας στο σύνολό της πάνω στη βάση των σοσιαλιστικών αρχών (αναφέρομαι βασικά στην κυριαρχία της κοινωνικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής των αγαθών και υπηρεσιών, στις υποδομές και στους φυσικούς πόρους, στο ρόλο του Κράτους στην οργάνωση της οικονομικής, οργανωτικής, πολιτικής και πολιτιστικής δραστηριότητας της χώρας, στο ρόλο της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, του σχεδιασμού, του αντιιμπεριαλισμού, της εξωτερικής πολιτικής των αρχών, της σοσιαλιστικής δημοκρατίας και συμμετοχικής).
Η απάντηση θα μπορούσε να είναι καταφατική και όχι μόνο λόγω μιας στοιχειώδους, δικαιολογημένης ιδεολογικο-πολιτικής αντίδρασης αλλά κύρια λόγω υπολογισμού ισορροπίας κόστους – ωφέλους. Η υποχώρηση στον εξαρτημένο καπιταλισμού θα σήμαινε την επιστροφή στην κυριαρχία της ατομικής ιδιοκτησίας στα βασικά μέσα παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών, την εξαφάνιση το σοσιαλιστικού Κράτους. Ο πληθυσμός να έμενε ολοκληρωτικά στο έλεος της αγοράς, θα ήταν αδύνατον να αναπτυχθεί ένα πρόγραμμα του ίδιου του έθνους που να λαμβάνει υπόψη του όλες του της περιοχές , να είναι ισορροπημένο, φιλικό προς το περιβάλλον, δίκαιο και να απαντάει στα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών. θα είχαμε επιστροφή στον πολιτικαντισμό και στη δημαγωγία, θα σημειωνόταν επιδείνωση και τερματισμός των κοινωνικών πολιτικιών, ραγδαία αύξηση των κοινωνικών διαφορών αδικιών, κατακερματισμός της κοινωνίας, εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης και της δημόσιας υγείας, απουσία προστασίας της παιδικής ηλικίας και της τρίτης ηλικίας, εξάλειψη των σχεδίων επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης με βάση τις ανάγκες της χώρας, αύξηση της παιδικής και μητρικής θνησιμότητας, αποδυνάμωση και εξαφάνιση του συστήματος πολιτικής προστασίας ενάντια στις φυσικές καταστροφές και του ρόλου του Κράτους στην αποκατάσταση των ζημιών, διαστρέβλωση και διαφθορά των μέσων επικοινωνίας, αδυναμία υπεράσπισης των φυσικών πόρων, καταστροφή του περιβάλλοντος, αυξανόμενα εμπόδια για την προστασία και εξέλιξη της πολιτιστικής ταυτότητας που θα βρεθεί στο έλεος των καπιταλιστών ιδιοκτητών και της μοναδικής σκέψης, αύξηση της εγκληματικότητας, της διαφθοράς σε όλα τα επίπεδα, μαφία, εμπόριο ναρκωτικών, αύξηση του ατομικισμού και του εγωισμού, απώλεια της ηρεμίας των πολιτών, εξασθένιση και εξαφάνιση των διεθνών συνεργασιών της Κούβας, εξασθένιση της διαδικασίας προσέγγισης των περιοχών. Θα υπήρχε μια τεράστια υποχώρηση της ηθικής, η λίστα με το κόστος θα ήταν ατελείωτη.
Τα ενδεχόμενα οφέλη δεν μπορούν να εκτιμηθούν, όπως τα βλέπουμε στην κουβανέζικη κοινωνία, γιατί η έννοια του οφέλους σχετίζεται σήμερα στην Κούβα με τη ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη. Η ίδια η έννοια της ευημερίας θα ήταν ένα από τα κυριότερη κόστη που θα καταβάλλαμε. Οι πρώτοι ωφελούμενοι από μια υποχώρηση στον καπιταλισμό θα ήταν οι πολυεθνικές, ο βορειοαμερικανικός ιμπεριαλισμός και οι υπηρέτες του, οι εκμεταλλευτές, οι αντιαξιονιστές---, και αυτοί που τοποθετούνται σαν προνομιούχα μειονότητα εις βάρος των μεγάλων πλειοψηφιών. Το όνειρο μιας αυξανόμενης μεσαίας τάξης, σε μια υποανάπτυκτη και εξαρτημένη χώρα στα χέρια των πολυεθνικών είναι μόνο αυτό: ένα όνειρο. Στα ενδεχόμενα οφέλη θα ήταν η εξαφάνιση του οικονομικού εμπάργκο των ΗΠΑ, αλλά αυτό θα υπηρετήσει πάνω απ’ όλα αυτούς που σε τέτοιες συνθήκες θα έχουν την ιδιοκτησία τον βασικών μέσων παραγωγής και υπηρεσιών. Στον απλό λαό θα έφταναν τα ψίχουλα, όπως γινόταν πριν το 1959.
Για το λόγο αυτό, όταν ο στρατηγικός σκοπός της κοινωνικής απελευθέρωσης απειλείται θανάσιμα από τη βίαιη δράση της αντεπανάστασης, η υπεράσπιση αυτού του απελευθερωτικού σκοπού μπορεί να διατηρηθεί μόνο με την απαιτούμενη επαγρύπνηση και την επαναστατική δράση στην αντιπαράθεση των τάξεων, πράγμα που θα εκφράζεται στις δράσεις του Κράτους, στους νόμους και στη συμμετοχή των πολιτών.
Μια στοιχειώδης λογική δείχνει ότι για την Κούβα, όπου η πολιτική εξουσία ανταποκρίνεται στα συμφέροντα της μεγάλης πλειοψηφίας, και όπου οι πολιτικοί θεσμοί, που σίγουρα χρειάζονται εκσυγχρονισμό, βρίσκονται σε ισχύ και κρατάνε το δυναμισμό τους, και όπου υλοποιούνται οι βασικές κοινωνικές πολιτικές, το πραγματικό δίλημμα δεν είναι η υποχώρηση στον καπιταλισμό ή να συνεχιστεί ο δρόμος προς το σοσιαλισμό, αλλά το πώς να συνεχίσεις στην σοσιαλιστική κατεύθυνση , πώς να σταματήσεις την επιρροή του καπιταλισμού, να απομακρυνθείς συστηματικά από αυτόν, από τα πολλαπλά δίκτυα του και τα πλοκάμια του, και πώς να προσαρμόσεις τα ιδεώδη στις δυνατότητες, πώς να ξαναοργανώσεις τον κοινωνικοοικονομικό μετασχηματισμό για να δόσεις έναυσμα, να παροτρύνεις, να δόσεις κίνητρο στην αναπαραγωγή της πρωτοβουλίας και της δημιουργικότητας σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, πώς να εμβαθύνεις τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας, δηλαδή, πώς να εξασφαλίσεις το δικαίωμα στη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών να συμμετέχουν και να αποφασίζουν, πώς να κινήσεις τις μεγάλες παραγωγικές δυνατότητες της χώρας και να τα αξιοποιήσεις προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας των πολιτών.
Μετάφραση: "Εργατικός Αγώνας"
